Dzieje Akademickiego Związku Sportowego Akademii im. Jana Długosza są ściśle związane z historią tej Uczelni. Z inicjatywy  Stanisława  Kupczyka  (kierownika  SWFiS w latach 1971-1991 ) oraz studentów fizyki  (Kazimierz Więckowski ,  Ewa Woszczyna, Jacek Michalski, Zygmunt Olesik  Aleksander Brdąkała) powołano w dniu 17 marca 1973 r.  Klub Uczelniany AZS   przy  Wyższej  Szkole  Nauczycielskiej. Od początku działalności  organizacja  ta otrzymała  wsparcie  władz Uczelni, które trwa ponad  50 lat ( Rektorzy: doc. Marian Jakubowski, prof. Janusz Sztumski,  prof.  Włodzimierz  Brzezin, prof. Edward Polanowski, prof. Józef Świątek, prof. Ryszard  Szwed, prof. Janusz Berdowski, prof. Zygmunt Bąk , prof. Anna Wypych -Gawrońska).

Dotychczas studenci, absolwenci „azetesiacy”  spotykali się sześciokrotnie  (1983 – 10-lecie, 1993 – 20 -lecie, 1998-  25-lecie, 2003- 30-lecie, 2008 – 35-lecie, 2013 -40 lecie, 45-lecie, 50-lecie ) . w 17.03.2023 r. po 50 latach spotkał się ponownie pierwszy zarząd AZS WSN( biblioteka UJD .Bilans  osiągnięć  sportowych  i  organizacyjnych tych lat jest  imponujący. Pierwszymi powołanymi sekcjami w 1973 r. były: piłka koszykowa mężczyzn i tenis stołowy (obie zgłoszono do rozgrywek o mistrzostwo klasy „B”). Koszykarze występowali wtedy w składzie: Aleksander Brdąkała, Ryszard Czerwiński,  Ireneusz  Kozera,  Wojciech  Podwysocki,  Jacek Michalski i Tomasz Garecki (trener Marek Własak).  Tenisiści  stołowi  Alfred   Furmański, Jacek Rumiński, Kazimierz Więckowski, Józef Markowski, Jerzy Albrycht  i  Krystyna Zabiegła  (trener  Stanisław  Kupczyk ). Jako pierwsi  w  Mistrzostwach  Polski  Wyższych  Szkół Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów zadebiutowali  piłkarze       (Słupsk- 1974). Pierwszy złoty medal  w  MP  WSP  i  FU (1975)  zdobyli  tenisiści  stołowi  (K. Zabiegła, Jan  Ślęzak, K. Więckowski, J. Markowski). Mistrzostwa te były  zorganizowane  na czterech stołach w auli wykładowej przy ul. Zawadzkiego 13/15  przez  Nasz  Klub. Pierwsze obozy  sportowe  zorganizowano (1974)  na   Kaszubach  i  w Białce Tatrzańskiej.  Przełomowymi momentami w historii  klubu były: awans  do  klasy  „A” (1975), II  ligi (1978)  do I ligi (1989) i ekstraklasy (1996r,)  tenisistek stołowych, debiut w Pucharze Europy (1996). Medale młodzieżowych mistrzostw Europy  w  podnoszeniu ciężarów (2010). Złoty medal w IV Euopejskich Igrzyskach Studenckich w tenisie stołowym ( 2018).

Byliśmy i jesteśmy organizatorami (wspólnie  ze  Studium Wychowania Fizycznego i Sportu AJD) codziennej   działalności   sportowej.  Promujemy  i  popularyzujemy sport wśród młodzieży częstochowskiej  i w gronie młodzieży akademickiej. Czterdzieści  lat organizujemy uczelniane mistrzostwa, międzywydziałowe turnieje, ligi międzyuczelniane, a od 19  lat  Akademicki  Dzień  Sportu i Kultury, w którym corocznie startuje duża liczba  studentów ( cykl ten zakończono w 2008).

W latach 1975-2008 zorganizowaliśmy 28 finałów Mistrzostw Polski Uczelni Pedagogicznych i Filii Uniwersytetów i ostatnio Akademii i MP AZS. Byliśmy gospodarzami trzech spotkań międzypaństwowych w tenisie stołowym Polska – Słowenia,  Polska- Holandia,  Polska- Anglia (Euroliga Kobiet), Częstochowa –Lwów. Duży sukces odnieśliśmy również przy organizacji Centralnej Inauguracji Sportowego Roku Akademickiego ( 2000) i Ogólnopolskiej Olimpiadzie Dzieci i Młodzieży Niesłyszącej (2002). I Zjazd Seniorów AZS (2009), XII Mistrzostw Europy Niesłyszących w tenisie stołowym (2011)

Długoletni prezes  Naszego klubu  Wiesław Pięta opracował  jako jeden z  pierwszych  na  świecie  przepisy  gry  do mini-tenisa  stołowego. Powołał  również  nowe  kategorie młodzieżowe (skrzat – 0  i  klasa I, żak-klasa II –III). W celu popularyzacji tenisa  stołowego w Polsce. Zorganizowaliśmy  15 -cie Festiwali tenisa stołowego (Mistrzostwa Polski w  mini- tenisie  stołowym, Polska  TOP 12 Kobiet) oraz 10 Młodzieżowych Mistrzostwa Polski i 6 mistrzostw Polski niesłyszących.  Zaprosiliśmy również do Częstochowy (1989, 2001)  mistrzów olimpijskich, świata i Europy  w tenisie stołowym: Jana Ove Waldnera, Joergena Perssona, Jeana Phillipa Gatiena, Jaguesa Sectretina i Andrzeja Grubbę (na zawody pokazowe  Als Stars).

Od 1974 roku walczymy  o medale Mistrzostw Polski Uczelni Pedagogicznych i Filli Uniwersytetów  i Akademii. Dotychczas w nich zdobyliśmy 447  medali w tym 166 złotych, 150 srebrnych i 131 brązowych (tenis stołowy, lekkoatletyka,  pływanie,  piłka  siatkowa, piłka siatkowa plażowa, piłka koszykowa, streetbasket, piłka nożna, futsal, biegi przełajowe, judo, narciarstwo, taekwondo,  piłka ręczna kobiet, trójboj siłowy). Trenerami byli (Stanisław Kupczyk, Wiesław Pięta, Halina Zuch, Krystyna Pol, Grazyna Papaj, Jerzy i Stanisław Maruszczyk, Andrzej Aniołek, Jarosław Grzybowski, Zofia  Jarzyn, Jerzy Mleczak, Waldemar Mroczek,  Krzysztof  Dobrzański, Tadeusz Zaleski , Krzysztof Raczyński, Jacek Wąsik, Renata Owusu, Dorota Rak, Marek Własak , Paulina Narkiewicz, Krzysztof Kościański,  Kamil Szczepanik,  Marlena Szlubowska, Ewelina Perzyna, Oliwia Pająk , Janusz Haszcz.

Wizytówką Klubu Uczelnianego AZS AJD są tenis stołowy i podnoszenie ciężarów (2019)   Tenis stołowy: do 1986 r. dominował zespół męski, który walczył m.in. o I ligę państwową (Krzysztof Balsamski, Krystian Podeszwa, Jan  Ślęzak, Wiesław  Pięta,  Janusz  Haszcz,  Maciej  Terefinko, Roman Gajdeczka). W 1989 r. po raz pierwszy do  I  ligi  awansowały  studentki:  Marlena  Stachura,  Bożena Szczęsna, Beata Suchecka, Luiza  Kurzawa. Z  chwilą  podjęcia  studiów  w WSP   przez Paulinę Narkiewicz (1996r.)  reprezentantkę  Polski  nastąpił błyskawiczny rozwój  tej sekcji. W 1997 r. barw AZS broniły: Narkiewicz, Ukrainka polskiego  pochodzenia dr  Maria Prejs  oraz  Litwinka  Jolanta  Prusiene  i  Magdalena Staszak .Wówczas  to  zdobyliśmy  srebrny   medal  w  drużynowych  Mistrzostwach Polski i Puchar Polski.  Wspólnie seniorzy z młodzieżą  zwyciężyli  w prestiżowym współzawodnictwie sportowym Polskiego  Związku  Tenisa  Stołowego (1998) W tym  roku podopieczne  W. Pięty, Paulina Narkiewicz  (indywidualnie) z  Jolantą  Langosz  (w  grze  podwójnej)  oraz J. Langosz  z  Lucjanem  Błaszczykiem (w grze mieszanej) zdobyły złote medale w Indywidualnych Mistrzostwach Polski (Ostróda). W latach 1999-2022 wywalczyliśmy ośmiokrotnie Puchar Polski, siedem  brązowych medal w drużynowych mistrzostwach Polski i  pięć srebrnych medali. W IMP zawodniczki zdobyły 40 medali w tym 8 złotych w (w tym 3 indywidualnie P. Narkiewicz (2) i Xu Jie(1) ). W  1999  r.  do Częstochowy  przybyła wspomniana wcześniej   Xu Jie. Od  1996  r. startujemy w Pucharze Europy Nancy Evans przy czym trzykrotnie awansowaliśmy do 1/8 finału. Brakuje nam tylko tytułu drużynowego mistrza  Polski. Sukcesy w tenisie  stołowym   zawdzięczamy   nie  tylko  seniorkom. Nasza  młodzież- wychowankowie klubu zdobywali   medale  we  wszystkich  kategoriach  wiekowych. Mamy w swej kolekcji również srebrny medal Mistrzostw Europy Juniorek (Marty Gołoty).  Nową sekcja wyczynową jest podnoszenie ciężarów to już  dwa brązowe medale w młodzieżowych mistrzostwach Europy (Sandra Spyra, Katarzyna Ostapska) oraz  8 medali  w IMP seniorów (Sandra Spyra, Łukasz Grela, Łukasz Mruk) i zwycięstwo we współzawodnictwie sportowym w Młodzieżowych Mistrzostwach Polski (2011).

Członkowie  Naszego  klubu, studenci WSP ,AJD, UJD  uczestniczyli  w  Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie (1996): siatkarze -Marcin  Nowak, Piotr Gruszka, Andrzej Stelmach, Damian Dacewicz. W Pekinie (2008): triatlonistka Ewa Dederko i tenisistka stołowa Xu Jie,   Uniwersjadach: strzelectwo: Paulina Wardęga, Alicja Ziaja, tenis stołowy: Agata Pastor,  Katarzyna Ślifirczyk, Roksana Załomska , Sandra Wabik , podnoszenie ciężarów: Łukasz Grela, Piotr Mizera, Damian Szczepanik ),  Akademickich   Mistrzostwach   Świata   w tenisie  stołowym  ( Marlena Stachura,   Bożena Szczęsna, Piotr Wieloch, Anna   Szlubowska, Paulina Narkiewicz,  Anna Smykowska, Patrycja Molik, Agata Pastor, Jakub Kosowski oraz w podnoszeniu ciężarów: Katarzyna Ostapska, Sandra Spyra, Łukasz Grela, Szymon Rotnicki , Łukasz Grela, Dominik Kwapisz. W akademickich mistrzostwach Europy medale zdobyli: Miłosz Przybylik, Olga Myga, Agata Pastor, Yang Xin, Weronika Walna, Rachela Dytko, Aleksandra Pięta, Katarzyna Ślifirczyk, Roksana Załomska, Kinga Falarz.  W  strzelectwie  A. Ziaja była o krok od wyjazdu na Igrzyska Olimpijskie do Aten. Paweł  Pięta  reprezentował Polskę w Igrzyskach Głuchych –Rzym 2001,  Melbourne-2005, Tajwan-2009 , Sofia 2013, Samsun -2017, Caxias do Sul 2022 ( brązowy medal  wywalczyła Julia Szemiel).  W mistrzostwach Europy Niesłyszących –P. Pięta zdobył dwa  brązowe medale (drużynowo), Julia Szemiel brązowy w MEN ( Albena 2019).

Wielu członków AZS  WSP, AZS AJD zdobywało  w   przeszłości  medale  w  IMP.   Ewa Dederko –członkini   Zarządu  KU  AZS  WSP  (1995-1997),  multimedalistka  MP w triatlonie, Alicja  Ziaja – medalistka mistrzostw świata, kapitan reprezentacji Polski w piłce nożnej Jakub Błaszczykowski.   W AJD studiowali  również  aktualni  mistrzowie  Polski  na  żużlu (2003)  Adam   Pietraszko  i  Artur Tomczyk.

Nie można zapominać o absolwentach WSN  oraz WSP  i AJD,  to  dzięki  ich  pracy Częstochowa liczy  się  w  Polsce  w  lekkoatletyce,  w piłce siatkowej i w tenisie  stołowym. Ostatnim takim  znaczącym  przykładem  jest   sukces   trenerski   Leszka  Pałygi (Mistrza Polski WSP i F.U. w piłce siatkowej z  1986  i  1989) r., który  to  wychował dwóch mistrzów świata  juniorów  w  piłce  siatkowej (Teheran- 2003) i wicemistrza Świata –Mariusza Wlazłego (Japonia –2006).  Sukcesów   tych   jest wiele,  często  anonimowych.

KU AZS wspierał wyróżniających  studentów-sportowców stypendiami. Byli członkowie KU AZS pełnią, bądź pełnili zaszczytne funkcje w  licznych stowarzyszeniach i organach administracji państwowej (Prezes KU AZS WSP -Tadeusz Budzik był Komendantem Głównym Policji). Z grona działaczy KU AZS WSP  wyrósł Menedżer Sportowego Roku 1999 w Polsce-   Wiesław  Pięta  (tytuł menedżera sportu  nadany przez Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu  ),  Członek Honorowy   AZS i PZTS. Ostatnio zastał wyróżniony nagrodą Ministra Sportu i Turystyki za wybitne osiągnięcia w pracy szkoleniowej.  Sukcesy polityczne odnosił Jacek Kasprzak –Poseł na Sejm oraz  Senator RP – Andrzej Szewiński. Sławomir Gliński był przewodniczącym Rady Miasta  i  Z-cą Prezydenta Miasta Częstochowy.

Studenci – sportowy i  ich  trenerzy  za  osiągnięcia  sportowe  są  corocznie nagradzani nagrodami  wojewody   częstochowskiego,  a  ostatnio nagrodami Prezydenta Miasta Częstochowy. Są oni również laureatami w różnych plebiscytach.  Od  2001  r. dzięki  pomocy  Naszego  sponsora  drukarni „Print  Cycero” wydawaliśmy Częstochowski Magazyn Sportowo-Akademicki  (ukazało  się  już  17 numerów tego magazynu adresowanego szczególnie do środowiska akademickiego Częstochowy).W ramach szkolenia  kadr  (przeprowadziliśmy  kursy sędziowskie w tenisie stołowym, piłce siatkowej i koszykowej. W liczbie 48 członków AZS, byłych i obecnych zawodników naszej sekcji zdobyło uprawnienia instruktora sportu w tenisie stołowym. W 2013 r. zorganizowano kolejne kursy instruktora sportu w tenisie stołowym i w podnoszeniu ciężarów.

W  roku  jubileuszowym  korzystamy z   Akademickiego  Centrum Sportowego (przy ul. Zbierskiego) , który  oddano do użytku  w sierpniu 2008 r. Osiągnięć  tych  nie  byłoby  gdyby  nie  ofiarna działalność działaczy   na  rzecz  rozwoju  sportu akademickiego w Wyższej Szkole Nauczycielskiej, WSP, Akademii w tym  m.in prezesom : Kazimierzowi Więckowskiemu (1973-74), Jackowi Michalskiemu (1974-1975), Janowi Ślęzakowi (1975-1976), Wiesławowi  Pięcie (1976- 1979),  Zbigniewowi Tyrkowi (1979-1980), Zygmuntowi Stemporowi (1980- 1981), Januszowi  Haszczowi (1981-1982), Zdzisławowi  Świątkowi (1982-1985),  Tadeuszowi  Budzikowi (1985-1987), Arkadiuszowi  Dziublakowi (1987), Grzegorzowi  Kamińskiemu (1987- 1989),  Arkowi  Dziublakowi (1989- 1991), Markowi Podgórskiemu  (1991 – 1993) , Wiesławowi  Pięcie (1993- 1995), Jackowi  Kasprzykowi (1995-1999) oraz Sławomirowi  Glińskiemu (1999-2005) i Wiesławowi Pięcie (2005-2016) , Markowi Fijałkowskiemu ( 2016-2026). Mamy się czym pochwalić (w 2003 r. zorganizowano w  Bibliotece WSP   wystawę  upamiętniającą  osiągnięcia sportowe i  organizacyjne  AZS  WSP ).  Organizowaliśmy też 70-lecia częstochowksiego AZS oraz impreze plenerową „AZS w Alei” . Na przestrzeni tych lat w zbiorach AZS  uzbierały  się 26 albumów  z wycinkami prasowymi i licznymi fotografiami. Opublikowano  osiągnięcia  studentów-   sportowców   w  siedmiu  wydaniach  książkowych.  W SP nr 54 funkcjonuje ośrodek historii sportu AZS i tenisa stołowego.  W wielu inicjatywach uczestniczyli  również kierownicy SWFiS AJD: Stanisław Kupczyk, Marek Własak , Waldemar Mroczek i Dorota Rak

Możemy stwierdzić, że przez okres 50 lat  AZS AJD wypracował sobie w Polsce   najwyższy sportowy znak jakości.

    Osiągnięcia  sportowe studentów i  pracowników   WSN, WSP, AJD , UJD

 w Częstochowie w  mistrzostwach Polski Wyższych Uczelni  w latach        1975-2023

* rywalizowano indywidualnie i drużynowo

** rywalizowano tylko indywidualnie

W tej statystyce nie uwzględniono medali zdobytych w Mistrzostwach Polski AZS (tenis stołowy, podnoszenie ciężarów)    data  końcowa 09.09.2023 r.